ارزیابی اثرات و نوسانات پارامترهای اصلی اقتصاد در بازار ایران

در دهه‌های اخیر، اقتصاد ایران با چالش‌های اقتصادی زیادی مواجه بوده که منجر به نوساناتی در برخی از شاخص‌های مالی شده است. در همین رابطه شاخص های مختلفی همچون سرانه تولید ناخالص داخلی، ارزش معاملاتی بازار سهام، نرخ تبدیل ارز، نرخ تورم، مجموع سرمایه درگردش بازار، قیمت بنزین، قیمت طلا، و قیمت زمین مسکونی در ایران در طی دوره 30 ساله گذشته نوسانات معناداری پیدا کرده اند. از طرفی، تغییرات قیمت جهانی طلا و قیمت جهانی نفت نیز به عنوان اثرات بیرونی بر سیستم اقتصادی ایران قابل توجه بوده اند. تحلیل تکانه-واکنش (Impulse Response) برای شناسایی عوامل اصلی مسئول در نوسانات اقتصاد ایران نشان می دهد که برخی از متغیرها مانند تولید ناخالص داخلی، ارزش سهام، نرخ ارز، قیمت جهانی طلا و قیمت جهانی نفت در طول سه دهه دو شاخص‌ اصلی اقتصادی یعنی قیمت طلا و قیمت زمین در ایران را دچار نوسان کرده اند و در این میان شوک تغییرات نرخ ارز با واریانس ترکیبی بالا (بیش از 78 درصد) ،به طور مشهود ابتدا قیمت طلا و بعد از یک تأخیر یک تا دو ساله قیمت زمین را تحریک کرده است. در پیش بینی اثرات می توان شاهد بود که تغییرات نرخ ارز در سه دهه گذشته، متوسط قیمت زمین را در مقایسه با متوسط قیمت طلا، با رشد بیشتر و دامنه تصاعدی بالاتری مواجه کرده است. برای مطالعه اثرات و نوسانات پارامترهای یاد شده به مقاله زیر در مجله Modeling Earth Systems and Environment مراجعه کنید.

An overview of causal factors in fluctuations of some economic indices in Iran using impulse response analysis (1990–2022)